SPOTKANIE Z ASPEKTOMPUTEREM, CZYLI CZASOWNIKI DOKONANE I NIEDOKONANE.

CEL: POZNAJEMY CZASOWNIKI DOKONANE I NIEDOKONANE.

NACOBEZU:

1. Rozpoznaję aspekt czasownika: czasowniki dokonane i niedokonane. 

Na dzisiejszej lekcji mamy niezwykłe spotkanie z profesorem Gramatykiem. Pracował on długo nad aspektomputerem. Sprawdź jego wynalazek!

 

PRZECZYTAJ OPOWIEŚĆ.

Żył raz profesor Gramatyk, który poza zwyczajnym życiem poświęcił się gramatyce. Wymyślił przypadkową rymowankę, przymiotnikową skakankę i słowną przepychankę. W jego gramatycznym laboratorium latały przedrostki, przyrostki i wrostki, a związki wyrazowe  brodziły w składni po kostki! 

Pewnego razu spotkał  profesora Cybera, który pracował nad zastosowaniem sztucznej inteligencji w różnych życiowych sferach. Długo rozmawiali o ważnych dla nich sprawach, debatowali o swoich naukowo-technicznych zabawach.

Zamyślił się profesor Gramatyk i wpadł na pomysł genialny w swej prostocie. Postanowił aspekt wyjaśnić bez ściemy, by żaden uczeń nie pozostawał niemy. Tak powstał ASPEKTOMPUTER. 

 

Sprawdźmy, czy działa według wzoru:  

1. mówili > 2. mówić  > 3. będę mówić > Tak > czasownik niedokonany

1. napisalibyśmy > 2. napisać > 3. będę napisać > Nie > czasownik dokonany

 

TWOJA KOLEJ: pisać, zrozumiałem, opowiem, opowiadam, robił, zrobiła, szukać, przeszukać.

 

ALE O CO TU W OGÓLE CHODZI? 

1. Porównaj zdania i zastanów się, czy orzeczenie informuje nas o czynności:

- zakończonej w przeszłości / która zakończy się się w przyszłości;

-  trwającej w przeszłości / trwa / będzie trwała w przyszłości.

 

Wczoraj jadłam naleśniki na obiad. Moją dokładkę zjadła mama.

Piszę w zeszycie. Zapisałam notatkę na lekcji.

Po lekcjach pójdę do kina. Będę oglądała nowy film. 

 

2. Przeczytaj notatkę o czasownikach dokonanych i niedokonanych w podręczniku (s. 75). Swoimi słowami odpowiedz na pytanie: czym różnią się czasowniki dokonane od niedokonanych. 

 

3. Spróbuj odpowiedzieć na pytania:

• Czym jest aspekt czasownika?
  
• Czy czasownik odmienia się przez aspekt (dokonany/niedokonany)? 
• W jaki sposób określamy aspekt czasownika?
• W jakim czasie nie występują czasowniki  czasowniki dokonane i dlaczego?
• W którym czasie przyszłym - prostym czy złożonym występują czasowniki niedokonane? 

CZAS NA ĆWICZENIA: 

1. Czasownik występuje w określonej postaci /aspekt dokonany i niedokonany/. Wiele czasowników niedokonanych ma swoje pary w czasownikach dokonanych /czasami może to być więcej niż jeden czasownik/, np. myć - umyć, zmyć. Sprawdź, czy poradzisz sobie z ćwiczeniem: PARY ASPEKTOWE. Zapisz w zeszycie minimum 3 przykłady.

2. Spróbujmy wspólnie zrobić ćwiczenie 6, s. 76.

3. Wykonaj samodzielnie ćwiczenia z podręcznika: ćw. 1, 2, 3, s. 75; ćw. 4, 7, s. 76.